Kay tukuri watapika pachamama, runakuna ama unkuchun Relaciones Internacionales minkashkapak hatun yuyayka karka.
Warmi kamachiy killkak Soledad Vela shina rimarka, rimanakuy patakunapi purik chalwakunata unipak charinkapa, nikinkapa yuyrita charina nirka, shinallatak mercurio kakuta anchuchina nirka.
Kay “ Convención de las Naciones Unidas sobre el Derecho del Mar del 10 de diciembre de 1982 yuyarika, purik chalwakunata unipak charinkapa, nikinkapa yuyarita ista llaktakunawan charina nirka”, warmi kamachiy killkakpak yuyayka, kay chalwakunata unipak charina yuyaymi kan, kay llankaypak Convemar yuyarita paktachina nirka.
Mamakuchapi aychata charinaka runakunapak, ayllukunapak mikuymi kan, shinapash kay yaku wiwakunaka allita kamakpi, alli kamay ñanta charikpika mirarishpami katinka, imakaypash amawta yachaytami runakunaka charina kan.
Shuktak ista hillaykunaka runapak kawsayta, pachamamapak kawsayta kamanatami mashkan, shina Mamallakta Tantanakuypak minkashka kamachiy killkakkunaka atinakurka, chayka: “Convenio de Minamata sobre el Mercurio” shutimi kan. Warmi kamachiy killkak kay kamachiy ista llaktakunamanpash chayachun hillaymi kan nirka,
Kay Diego Morejón kamachik, Cancillería kachashka, 1932 watamanta, 1936 watakama, Corporación Chisso llankakwasi tiyarka, upallalla, llikashpa llankanata yuyarik kakta rikuchirka, shinami puchuta, mapata wañuchina Minamata yuyari kallarirka, kay metilmercurio nipata anchuchichun yanaparka.
Kay nipata chalwakuna, yaku wiwakuna millpushkatami riman, wañushka chalwakunaka runakuna punchanta mikuna tukurka, tawka watakuna kipaka upa, suchu, shuktak ancha unkuykunayuk tukurka nishpa riksichirka.
Kay “Yuyarikunaka ista llaktakunawan chimpapura llankaytami rikuchin, chaymanta pachamamapi tawkasamita charikkuna mana saywata charinchu”, shinami Soledad Vela rimarka, kamachiy hillaykuna Mamallaktapura tawsami kawsayta, runanapak kawsayta yachachun sumakruraykunawan yanapan nishpa, yapa rimarka.
LILA/pv/jc-kichwa
