Kullki Wasikamayuk, Simón Cueva, paypak ñawinchikunawan kay Régimen Económico Minkashka tantanakuy, 2022 hatunkullki milkapanka chayshina 2022-2025 chusku watakunapak hatun kullki llankayñankunapi churashpa killkaykunata paktachinapak tukuy rimaykunata maymutsurikunami karka nishpa riksichirka. Maypika hatun kullkikunapimi rikushpa paktachishka kan, chay paktachi churashkakunaka allichinapak katinkuna ashtawan shuktak llakichikunata kay atichi kullkikunata allipi churashpa yanapaykunata paktachishpa allichichun rikunkuna.
Mamallakta Killkakamayuk nirka alli yuyaykunawan mutsurikunata mana yanakuri, shuk pukuchi murukunata rikushka 180 hunu barriles llankaykunapi rikushka, chay rikuchikunata mañay yuyari killkay panka kay pachakama tiyakushkata rikunkuna; shinapash, shuk chani rikushka shuktak mamallaktakunaman yanakuri Ecuador mamallaktamanta 59 dólares kullki shuk barriles katuykunata rikurinkuna.
Cueva kutinpash rimarka, 2022 milkapanka manu kullki 33.899,7 hunu kullkikuna yallin, shuk 2.2% del PIB kullki wiñachi rikurinkuna ashtawan hatunkullki allichishka karwa killa 2021 watapi (US$ 31.461,2 hunu kullkikuna). Tukuy allichi wanakuy chaskik kallarinkuna ashtawanpash achiklla llankaymanta kullki mirachi yaykunkakuna kay Desarrollo Económico y Sostenibilidad Fisca kamachikwan, rimarkakuna, maypika hatun paktayman rikuchinkuna US$ 3.783,5 hunu kullkikunata willankuna.
Chaymanta, kay milkapanka wakichin kullkikunata, ima tiyashkakunapi tiyashkata allichishpa, maypika manu yallilla kati makichuraykunapi tukuy llaktayukunata kamay wichiyankuna. Shinallatak, shuktak tantanlla shukshik runkuna yallin kay yachaypi, hampi, ikay mutsurikunkuna kullkikunata rikushpa wakichishpa asha asha allichishpa katikuna tiyachun.
Nirka kay 2022 milkapanka maskan karupi kikinllatak kamachik (GAD) shuk yalli hatun kullkikunata chayachinapak chay shuyashka llankaykunata alli paktachinapak, shinapash yallimi IVA kullkikunata charinkakuna nirka. Chaymanta Sumak Hatun Yachana Wasikunata yuyarinakuyta rikuchinkuna, chayshina kutinpash Fopedeupo chayshina Sumak Hatun Yachana Wasikunaman IVA harkashka kullkikunata yallichinkuna.
Simón Cueva riksichirka yallilla US$ 5 waraka hunu kullkikunata manu kullkiyanapaykunata tikrachinkuna, tukuy llakta manu kullki yallichikunata charinapak (llaktakamay, kullki paktachi) chayllapi manu kawsayta charinapak tukuyllaktayukkunapak achka uriyashkata riksihirkakuna. “2022 watapi kullkita yanka yallichi sinchiyachinka shinapash US$ 1.256 hunu kullkikunata chayankakuna, maypika rikurin llaktayukkunapak mana yanapashkakunapi rikushpa alli pacha makichuranapak”, riksichirkakuna.
Ashtawanpash, willarka kay anirshka ñawpak yuyay Desarrollo Económico y Sostenibilidad Fiscal kamachik paktachinkakuna uchilla llakichikunata, kullki yanapaykunata uriyachishpa; manukullki chaskikunata sinchiyachi ashtalla killakunapi chayshina shuktak churashkakullki uriyachichun, imashina ISD, kapak saylla manupi allichichun. “Paktana yuyay llankaypacha rurarayaykunata paktachi shukshinalla achiklla makichuraykunata paktachishpa kay tukuy kullki wiñachi alli paktachun”, Kullki Kamay Wasi riksichirka.
RSA/pvIgu-k