“Wiñaykawsay makanakukpak ushay yuyaywanllatak, ñukanchik llakta allpamanta mitmakkunata sinchita atirishpa llukshichishka nunaywanllatakmi, llakichiypushayta, hatunyarishkata, anchawaklliychishkatapash shitarinakanchik. Kunanka kawsay llakichiyta, wakchayayta, chullayayta, manakamak atipanakuytami chimpapuranapak hatarina kanchik, kay 1822 watapi shinallatak ñukanchikpak, ñukanchik kari warmi wawakunapak, illakunapakpash alli llakta charinatami munanchik”, kashnami Guadalupe Llori Abarca, Mamallakta Tantanakuyta pushak, kay Batalla del Pichincha Ishkay Patsakniki watakuna paktashka yuyarina raymipi nirka. Kay Academia de Historia tantanakuyta pushak, Franklin Barriga amawta runapash imashinalla Batalla de Pichincha atirinakuy paktashkatami yuyachirka, shinami llaktakuna kishpirina mashkayta paktarkakuna, kunan Ecuador shuti llaktapi kawsakuk llaktakuna shinallatak kay América Latina suyu llaktapak tawka llaktakunapash kishpirirka, nirkami. Kay raymimanka Llakta pushakkuna, llaktapi chapayta, awkakunata, chapakkunata shinallatak kayachishka shuktak ayllukuna, llaktayukkunapashmi chayamurka.
Mamallakta Tantanakuyta pushak shinallatak Minkarishkata pushakkunapash Llankayñan pankapi churashka paktashkatami riksirkakuna.
Mamallakta Tantakuyta pushak, Guadalupe Llori, Minkarishkata pushakkuna, kipapushakkunawanpashmi Mamallakta Tantanakuypi llankanapak churashka Minga por el Ecuador shuti panka paktakushkata kutinpash riksirkakuna. “Kay shukniki wataka 28 kamachiytami arinishkanchik, 24 kamachikunaka ñami Kamachi Kipukpi willachishka tiyakun; ñawpa pushakkunawan chimpapurashpa rikukpika 16 kamachillatami kallari watapika arinishkarka”, kashanami nirka. Kay kutinka Minkarishkata pushakkunami mashna kamachiy rurashkata, llaktay chapay paktashkata, mashna rinamanakuy charishkata, llaktaman chayashkata shinallatak llaktayukwan makipirashpa kamachiy rurashkatapash riksichirkakuna.
Sumak yachaywasikunapi yachanapak kacharishka yaykunata rikuk kamachiy shukniki rimanakuyta yallirka
Sumak yachaywasipi yachanata, yachashpa katinata, yachashka chimpapuranata, chullachullakanata, achiklla llankayta, tukuykuna chaypikanata, mana rakinata, chawpi yachay tukuchikkuna munashka yachay katinata, kullki illaklla yachayta shinallatak kikin pushay charinata, shukta yuyaykunatapashmi Ley de Educación Superior kamachiy mushukyachina killkapika sumaychan, kamu killkataka Mamallakta Tantanakuymi shukniki rimanakuypi riksirkakuna. Kay rimanakuyka, Educación Minkarishkapi allichishka llankaywillaypimi paktarirkakuna, kamachi killkakkunaka sumak yachaywasi pushaypimi yalli mañaykuna tiyan nishpami huchachirkakuna shinallatak kay sumak yachaywasipi llakikunata chimpapuranapakka llaktami kullkiwan chayana kan, nirkami.
Ley Fyntech kamachiy rurana killkaka Mamallakta Tantanakuypi yanapayta chaskirka
Mamallakta Tantanakuypimi Desarrollo, Regulación y Control de los Servicios Financieros Tecnológicos (Ley Fintech) kamachiywan tawka kamachiykunata mushukyachinapak killkata shukniki rimanakuypi riksirkakuna, kay kamachiywanka istallaktakunashina antanikichikwan llikapankapi mintalayta rikuranapakmi mashkakun; ñukanchik llaktapi llankakuk tantanakuymunaman kamachiyta chayachinapak shinallatak istallaktamanta Ecuador llaktapi kullkiwan llankanapak chayamukkunata yanapanapakmi mashkakun; shinallatak, tukuy kayman yaykuk ayllukunapak willashka shutikunata pakalla charinapakmi rikuran. Kay rimanakuypillatak kamachi killkakkunaka ñukanchik llaktapi ñuñuta wiñachishpa llankak pushakkuna mañashkatapash uyarkakuna, Ley para Fomentar la Producción, Comercialización, Industrialización, Consumo y Fijación del Precio de la Leche y sus Derivados kamachi allichina ukupimi yuyaykunataka ishkayniki rimanakuypak chaskirkakuna.
Llaktayukkuna chaypikanami Mamallakta Tantanakuypak llankaypika hatun yuyay kan
Kay Superintendencias de Bancos y de Economía Popular y Solidaria Tantanakuyta hatun pushakkunami Justicia Minkarishkaman chayamurkakuna, kaypimi Código Orgánico Integral Penal kamachi mushukyachinapi anatocismo llakichitapash wanachitashina riksinapak yuyayta chayachirkakuna. Kay Senescyt Tantanakuyta pushakka Relaciones Internacionales Minkarishkapimi Rusia, Ucrania llaktakuna makanakukpi tikrashka yachakukman Ecuador llaktapi Sumak yachaywasipi yachashpa katichun yanapay chayachikushkata riksichirka. Kay Soberanía Alimentaria Minkarishkapika la Red de Guardianes de Semillas tantanakuy pushakkuna Ley para la Defensa y Desarrollo de la Economía Familiar Campesina kamachiy ruranapak yuyaykunatami chaskirka. Kay Trabajo shinallatak Defensa Nacional llankaywasi pushakkunawan, Fuerza Terrestre ñawpa llankakkunawanmi, Derecho al Trabajo Minkarishkapimi 1998 – 2006 watakuna llankaypi wichiyachina hayñita wakllichishka nishka huchachishkata riksirkakuna. Kay CNEL, Ministerio de Energía shinallatak Gobierno Parroquial de Molleturo pushakkunami Participación Ciudadana Minkarishkapi Molleturo kitipi zirma wakin wakinpi harkarishkmanta willanaman chayarkakuna.
Kashiklla kawsaymanta, wanachina wasipi llakimanta shinallatak hayñita ukllanamantami Minkarishkakunaka rimanakurka
Kay Soberanía y Seguridad Integral Minkarishkapika Ley del Uso Legítimo Progresivo de la Fuerza kamachiy rurana killkapak llankaywillaytami ishkayniki rimanakuypi riksichunmi allichishpa katikunkuna, kamachiytaka shamuk punchakunami arininkakuna. Kay COIP kamachiy mushukyachina killkawanka wichkashpa kawsana wasikunapi chapayta sinchiyachinapak yuyaytami Justicia Minkarishkapi chaskirkakuna, kaymanka kikinmanta kamay llankakkuna, runa hayñita chapakkuna shinallatak, wanachinata, wañuchiymanta riksik ayllukunapashmi chayamurka. Kay Derecho a la Salud Minkarishkamanka Acuerdo Nacional de Salud pushakkuna, Cuenca llaktapak Casa de la Diabetes pushakkuna shinallatak FUVIDA pushakkunapashmi Ley de Prevención, Protección y Atención Integral de las Personas que padecen Diabetes kamachiy ruranapak yuyaykunata chayachirkakuna. Shuktakpika Garantías Constitucionales Minkarishkapimi Ley de Consulta Previa kamachi rurana killakta kay Código de Comunas, Comunidades, Pueblos y Nacionalidades kamachiywan tantachinapi llankarkakuna. Kay Protección a la Niñez Minkarishkapika kariwarmiyashka kari warmi wawakunata hampi paktanamanta yachak amawtakunami willashkata Código Orgánico de Protección Integral a Niñas, Niños y Adolescentes (Copinna) kamachiyppak chayachirkakuna.
Ñawinchiyka tukuy minkarishkakuna paktachinapakmi
Kay Régimen Económico Minkarishkaman Defensoría del Pueblo pushak shinallatak Servicio Ecuatoriano de Normalización pushakpashmi chayamurka, paykunaka INEN hatun kamaypak 17 uchilla kamachiyta imamanta anchuchishkatami willanaman chayamurka. Ashtawanka, wichkarishpa rimanakuypimi Banco del Pacífico kullkiwasita mintalana nishkamanta riksirkakuna. Kay Derecho a la Salud katik Minkarishkakunaka Durán llaktapimi llankarkakuna, paykunaka kay llaktapi pukllakkuna sinchita llankashpa yachana wasi imashina kashkatami rikurkakuna. Fiscalización Minkarishkapika llaktapak shukllapak tawka llankaywasikunapak willayta chaskirka, paykunaka karu uyachikwan yuyaypaktarinapimi llankarkakuna. Kay Educación Minkarishkamanka Senescyt tantanakuyta pushakmi, kanchis hatun yachana wasikunata Comunidad Europea yanapashkawan imamanta mana rurashkata willanaman chayamurka. Kay Participación Ciudadana Minkarishkamanka Fiscal General kamakmi chayamurka kaypimi 93 kamachi killkakukuna Mamallakta Tantanakuypi puncha llankanata mushukyachishpa shuk ad hoc minkarishkata wiñachinapak mañakkunata imamanta ñawinchiy kallarishkata willarka. Kay Salud shinallatak Trabajo llankaywasi pushakkunawanmi, Derecho al Trabajo minkarishkakunaka Hospital Neumológico “Dr. Alfredo Valenzuela” hampina wasipi ñawpa llankakuna kawsakushkamanta rimanakurkakuna. Kay Energía, Ambiente llankaywasi pushakta shinallatak Gerente de Petroecuador pushaktapashmi Biodiversidad Minkarishkaman kayachinkakuna, paykunaka Shushufindi suyu llaktapi wakllichik yaku kuchuta wiñachishkamanta, harkayta churashka nishpa huchachishkamantami willankakuna.
Mamallakta Tantanakuy riksichunmi Minkarishkakuna llankaywillayta arinin shinallatak llaktayukpak yuyaykunatapash chaskin
Llakta kikin pushakman llankaykullkita pakta utkashpa chayachinapak tawka kamachiykunata mushukyachina killka ñami Mamallakta Tantanakuy shukniki rimanakuypi riksinapak tiyan, Gobiernos Autónomos Minkarishkami llankaywillayta arinirka. Shuktakpika Cootad mushukyachina llankaywillay killkatapash arinirkakuna kay kamachiywanka llakta allpa kilómetros tupukuna tiyashkata, ñankuna mashna allichina rikushkata shinallatak runa llakta ñankunata marka pushakkkuna mashna allichinapak rikuchishkata chaparashpami kullkita chayachinapak mashkakun. Shuktakpika shukniki rimanakuypakmi Ley Contra la Trata de Personas y el Tráfico Ilícito de Personas kamachiy rurana killka llankaywillayta llaktayukman riksichina munaywa, Relaciones Internacionales y Movilidad Humana Minkarishkakuna Casa Comunal de la Ciudadela Ibarra kitilli, Quito llakta kullasuyupi llaktayukkunawan rimanakurkakuna.
PV/cg-k