Mamallakta Tantanakuyka, hatun rimanakuywanmi, Quito kitita sumaycharka, kaypika 216 watakuna Primer Grito de Independencia atirianakuy paktashkata yuyarirka, 10 puncha karwal killa 1809 watami paktarirka. Kay punchami Ecuador llakta kishpiriy kallarirka, Quito kiti tukuy América Latina shuyukuna katichun kallarirka, kayshina atirinakuypika kaypi allpakunapi wacharishka ayllukunami kikinmanta pushanata shinallatak llaktay charinata mashkakurka, Monarquía Española pushakkunamanta chikanyarishpa.
Kay raymika Ecuador mamallaktapak haylita takishpa kallarirka, kipaka Llaktapak Wiphala yaykurka shinallatak kay Karwal killa 10 puncha Hatun Atirinakuyta riksichik kuyurik shuyutami rikuchirka. Kipaka, Escolta Legislativa chapakkunami Toque de Silencio takita llakta Kishpirinapak wañuk ayllukunata yurarishpa takirkakuna.
Kipaka, Mamallakta Tantanakuyta pushak, Niels Olsen rimarirka, payka nirkami kay rimanakuyka mana yankachu, kay 10 puncha Karwal killa 1809 wataka katikillapi rikurishka punchalla mana karkachu: ashtawanpash kay punchami tawka ayllukuna, kaypika hampikkuna, kamakkuna, yachachikkuna, wasi ayllu mamakuna, kishpirishpa kawsana kashkata yuyarirkakuna; shinami atiriy kallarirkakuna "illapa illaklla, ushay illaklla, sinchiy yuyayllawan shinallatak achiklla munay mashkaywan: kishpirinataka mana mañanachu, ashtawanpash wiñachinami".
"216 watakuna kipami, yuyarinapaklla mana kaypi kanchikchu, ashtawanpash mushuk kishpirinata mashkanapakmi kaypi kanchik; kunantakka kishpirishun, manchay illaklla, llaki illaklla, llakichiy illaklla, llamkayta charishpa, chikanyaymanta anchurishpa shinallata kasi kawsayta sinchiyachishpapish.
Kay kishpirinapika llaktayuk chaypikanami mana wakllirishka kan kan, ashtawanpash kawsaypi riksirishka; kamay mana alli munaylla, wasi ayllulla, minkashkalla kachun. Yuyashkamanta wiñachishka kishpiriy, paktayta riksinallaka", nirkami.
Ecuador Mamallakta Tantanakuyta pushakka: "Alli kanata rimashpaka, kay mamallaktaka tawka kutinmi kunatishpa shitashka kashka; ukllashun nishpa arinishka kashpapash upallarirkakuna, paykuna ushaytami paykuna allikanawan paktarirka. Kamachiykuna, apushitay, upallaypashmi shamuk pachapi imashina kanata killkan; yuyaypaktarishkamanta, sumaychaymanta, ushaypi paktarikushpa kayshuk aylluta yanapanapak pushana".
Wamrakunata kayachirka, paykunami -paypak yuyaypika- kawsayta mushuk karakkuna kan: sinchikuna, willayta chaskikuna yuyaysapakuna. "Paykunaka shamuk pachata mana shuyakunchu, paykunaka kunanpi alli kawsanatami shuyakun. Yachana wasipi, kitikunapi, llikapankapi, runa ayllukunapi wamrakuna sinchita kawsakun shinallatak yuyakunkunapash. Kankunami mushuk kawsayta karakkuna kankichik. May sumak llaktawan mana sakirinchu, shinapash allichinalla llaktami kan", nishpami tukuchirka.
Kay hutun rimanakuy wichkarina ñawpaka, kayman chayamukkunaka San Francisco de Quito kitipak hayllitami takirkakuna, kipamanka Mamallaktapak wiphalatami Nela Martinez wasi ukumanta llukshinapak sumaycharkakuna.
EG/cg-k
Ashtawan Shuyukuna:
