Mamakamachiy Paktachiy Minkashka arinirka pachapuriy pankata “Pandora Papers” urmachi taripaykunata paktachinapak. Chaypak ñami pankapi killkashpa charin shutikunata chimpapuraykunaman chayamuchun, yachaymanta tukuypak kamay wasi, mamallakta chayshina ista yachayuk, istamamallakta, Consorcio Internacional de Periodistas de Investigación (ICIJ) Ecuador mamallaktapi minkashkakuna chayankakuna. Minkashkakuna ista yachayukkunawan kay taripaykunapi yanapachun chayshina paktachinapak chaskinata rimankuna. Tukuy willay yachayta hapishka hawa Mamallakta pushak Guillermo Lasso, tukuy maymutsurikunata shinapash kutishuk yachaykunata charishkata tikrachichun rikuykunapak chayachinkakuna.
Hunta rimanakuy Bella Jiménez Kamachiy killkak chayshina kipa pushakta llukchirkakuna.
Mamallakta Tantanakuy 131 arinishka apuchikunawan, Bella Jiménez Kamachiy killkak shinapash tantanakuy kipa pushakmantapash llukchirkakuna. Kay arinikunata paktachishka maypika kay Mamakamachik 127 niki shinapash 163 niki Kamachiy Awlli Kamachik willashkata mana alli paktachikuna tiyashkamanta kay rikuykunata allichirka, kamachiy killkakkuna mana kamay wasikunapi ima llankay mañayta shinapash shuktakkunapak kullkikunata yanapashka nishpa llukchishpa puri mana alli rikurinchu. Tukuy pankakunata riksishpa chayshina allichishpa Allikak Minkashka tantanakuymanta Mamallakta Hatun Rikurayak wasiman tikrachinkakuna. Shukpak nikikunapi, Allikak Minkashka paktachirka tukuy huchachishka pankakunata kamachiy killkak Johanna Moreira, kay Eckenner Recalde kamachiy killkakpak shutipi, paypak llankaypi yanapakkunata kullkita llukchishkamanta.
Mamallakta Tantanakuy Kamay wasikunata sinchiyachinapak yanapankuna.
Mamallakta Tantanakuy, Hatun Llaktay shinallatak Kullki Paktachiy minkashkakunata chariyaykunata rurarkakuna, tukuy mañashka iñukunata paktachishkata rikushpa Código Monetario y Financiero Kamachik killkaypi paktachishkata rikurka. Kay akllayta rurashka Mamallakta pushak tukuy allichikunata paktachishka hawa, chay pachakunapi, kamachiy killkakkunapak tantanakuy ushashka hawa, mushuk akllaypak shutikunata chayachishka hawa. Chaymanta, Hunta rimanakuy Pamela Aguirre Castro, Milton Velásquez Díaz chayshina Luis Sarango Macas llankayman muskukkunata ashtawan Mamakamachiy Rikukwasi mushuk kishpichikkunata akllaypak.
Kamachiy tantanakuy 2021 milkapankata rikuykunata tukuchirka
Hunta rimanakuy Mamallakta Tantanakuy, 74 arinishka apuchikunawan, Hatun Kamachik Yanapak Mamallakta Tantanakuy wasi riksirka, chayshina chaskirka tukuy allichikunata mañashkata, maypika sakishka mana paktachishka kay manu chunka punchapi rikushpa allichikunata rurashkapa katishkata, Mamallakta apuk chayshina tukuy kamay wasikunamanta yanapakkunata tukuy mutsurikuna tiyashkata Mamallakta Tantanakuy 2021 Hatun Kullki Milkapankata paktachinapak.
Mamallakta pushak milkapankata chaychishka mana tukuyta paktachinapakchu kashka, Hunta rimanakuy mana riksi chayshina arinikunata riray usharkachu, Mamakachiy 295 nikipi alli pacha riksichinkuna, mana milkapankata arinishpa allichishkamanta, 2020 wata kullki milkapanka katinmi llankaykunata paktachishpa. Chay arinishka pankakunata Mamallakta pushakman chayachinkakuna, pushak Guillermo Lasso chayachishkata, Kamachiy Kipuk llika pankapi churachun.
René Ortiz runata llaktay ñawinchi, shuwakunata wichkay wasi chayshina chukikamay mana alli taripay pachapuriy llankayman yallirka.
Llankaykatiy Minkashka tukuy chayarishkakunapak yuyaykunata chaskinapak mañanata killkayta llakta ñawinchikunata rurachun, maypika Luis Almeida shinallatak Salvador Quishpe mañaykunata rurashkakuna, René Ortiz, Recursos Naturales no Renovables Ñawpa Kamaywasiyuk paypak llankayta mana alli paktachishkamanta maypika Kamachik chayshina shuktak kamachikkuna achiklla llankayta ushachikuna tiyachun mañankuna. Seguridad Integral Minkashka shuwakunata wichakana wasikunapi ranti tanti makashpa chayshina llaktayukkunapak ikay llakipi rikurishkamanta rikunkuna. Kaykama 800 willay pankakunata mañay tiyashka 24 kamay wasikunata chay iñikunaman tinkirishka tiyan. Tawkasami Kawsay pachapuriy pankakunata arinirkakuna, kawsay pachakunapi taripaykunawan katinapak shinallatak kay chukikamay ashtawanpash wira allpakunata tukyachishpa llukchinapak, kawsay pacha shinapash ñawpak yuyay llaktayukkuna ima mutsurikunapi kawsakushkapi chakikatishpa rikunkuna. Llankay Hayñi Minkashka pakta pakta umachik chayshina Hampi Kamay wasi mañaymashkaypak hampik runakunama yanapaykuna COVID-19 hatun unkuykunapi achkata yanaparkakuna unkuywan tiyakkunata hampirkakuna. 3 waranka ayllukunata Bloque 22 de Flor de Bastión, Nueva Guayaquil chayshina Las Delicias, La Ladrillera llaktapi, al noroeste de Guayaquil kitipi Karupi Kikinllatak Kamachik Minkashka tantanakuypi kay iñukunata rimashpa katirkakuna.
Minkashkakuna kawsaypacha kamay, sumak kuskakamay wiñachiy chayshina tarpuy pukuchitapash rimarkakuna.
Tawkasami Kawsay Minkashka llankaywillay mana wankurita ñawpak yuyay Kawsay Pacha shinapash COOTAD Kamachikkunata mushukyachinapak arinirkakuna, mushuk llikakunata shinapash yaku mapayachikunata rantimanta allichinapak, tukuy kuskakunata allichishpa charinapak, kuska wiwakamayta, mamakuchapi tiyak ashtawan shuktak wiwakunata kamanapak. Desarrollo Económico Minkashka chikan chikan kamay wasi shinapash shukpalla llankay wasi pushakkunawan tantanakurkakuna, mamallaktapi sumak kuskamaykunata asha asha kutin llankaywan llakirinapak shinapash Tukuypak Llankay Ferrocarriles del Ecuador kamay wasi rimanapak tantankunkakuna. Soberanía Alimentaria Minkashka shukmanta, Foro Agropecuario Ecuatoriano tantanakuyman chayarkakuna, maypika paykunapak yuyaykunata chayachinapak kay Orgánico Integral Agropecuario Kamachik rikushpa alli mikuypak nishpa llaktayukkunapak rikushkakuna.
Llaktayukkuna mushuk kamachiyta wiñachinapak ayninakunkuna.
Ecuador ONU warmikunapak chayshina Red de Activismo Menstrual rimaykuna, Hampi Hayñi Minkashka ñawpak yuyay Salud shinapash Higiene Menstrual Kamachik allichishpa katikunawan kallarirka. Chaymanta, Subsecretario de Articulación Territorial del MIESS ashtawan Política Aduanera pushak, ñawpak yuyay mikunakunata mana alli mikuyta tukuchishkata shinapash shuktak wakchakunapak yanapanapak rimarirkakuna. Kay pakta pakta ñawpak yuyay kamachik lobby rikuypi wankurishpa shuktak paykunallapak llaki yuyaykunata, Participación Ciudadana Minkashka, María Vela kipaman Rubén Morán Kullkipi shinapash imakunapi rikuk chayayukkta chaskirka. Yachay minkashkaman tukuypak shinapash shukpalla Sumak Hatun Yacha Wasikunamanta yallirkakuna, paykunapak yuyaykunata riksichirkakuna Yachay Kamachik mushukyachinapak, ashtawanpash yanka yachay, kawsaypura, wankuri, rikushpa aklla alli paktaymanta Consejo de Educación Superior kamay wasimanta chaskirkakuna. Chikan chikan minkashkakunami kan wawaunapak iñuta Rocio Recero warmipak yuyayta chaskirka, Colectivo Dignidad+Derechos tantanakuymanta: Gabriela Proaño, Ser Niña y de Consuelo Bowen tantanakuymanta, Fundación CEPAM Guayaquil kamay wasimanta Protección Integral de Niñas, Niños y Adolescentes (Copinna) Kamachikmantapash rimarkakuna.
Runa kawsaypak, kullki mañachi wasikunamanta llakichiy chayshina Cootad mushukyachi tukuy hunkay punchakunapi chimpapuraywan yallirkakuna.
Colombia embajada tantanakuymanta Ecuador mamallaktapi chayshina Cancillería kamay ukumanta Relaciones Internacionales Minkashka tantanakuyman yallirkakuna, runakuna kawsana saywa purina rikuykunata imashina paktachinamanta riksichichun chayarkakuna. Shuk nikipi, yachaymanta, Tukuypak anti rikuchik chayaywasi shinapash llakta anki rikuchikkunamantapash willay kamachik shinapash ñawpak yuyay paktalla rimaypak rikuchi yuyaykunata chayachirkakuna. Allichishka llankaywillay ishkay niki tantanakuyman ñawpak yuyay kullki mañachi kamay wasipi llakichikunata allichinapak Régimen Económico Minkashkapi rimaykunata sinchita pacha rikichishpa paktachirka. Desarrollo Económico Minkashka mamallakta kamay wasikunamanta llankakkunata shinapash shukpalla llankaywasi minkashkakunata chaskirkakuna, maypika willaykunata shuway yapalla rikurishkamanta llaktayukkuna kamanapak rimashpa katinkuna. Shukmanta, Enmiendas Constitucionales Minkashka Consejo de Gobierno de Galápagos pushakkunata akllaymanta rikuchiy mushukyachinapak iñukunata riksichishpa tukuchirkakuna.
PV/gu-k