Hunta rimanakuy Mamallakta Tantanakuy 130 arinishka apuchikunawan, chikan chikan llaktay llakichikuna kamachiy killkak warmikunapak, Mamallakta tantanakuy wasipi llankakkuna shinapash warmikunapak pushakkunata ama llakichikuna tiyachun arinirkakuna, shinapash, chay huchachikunata churashkata paktachikuna tiyachun chikan chikan hatun llakichikuna tiyakpi kunan kay kamachikkay musyay, wanay tukuy warmikunapak pakichikunata makashpa shuk manyaman sitanapak katinkuna.
Chaymanta uku aycha, munayyachay, katikachay, manchachi, llakichiy, huchachi chayshina mana alli willayta paktachi kariwarmi shukshinalla kawsaypi yaykukmanta mana alli nishpa rimarkakuna, shinapash ñawi ñawi killkaypipash rimashkakuna, chikan chikan llika pankakunapi chayshina kamachiy tantanakuy wasiukukunapi llakichikuna tiyashka nirkakuna.
Chaymanta, kamachiy killkakkunata nirka shukshinalla kay sinchiyuyarita paktachichun, shinallatak ranti ranti kari warmikunamanta wankurishpa achiklla llaktak ushay tantanakuy wasi tiyachun rimarka. Chaymanta mamallaktapi willachik anta shinapash llankakkunata mañarka, kay llika pankakunapi tantalla wankurishpa Mamakamachikpi rikuchik achiklla paktachinata apachun nishpa riman.
Kamachiy killkak, Ana Cecilia Herrera, ñawpak yuyay sinchiyuyarita apak rimarka, paypak rikuchita riksichirka warmikunata millay llaktay llakichikunata manyaman churashpa hayñikunata sinchinayachinapak. “Hunta rimanakuy llaktay millaykuna chayllapi sakirichun, chikanyarishka llaktay llakichikunata ama rikuri tiyachun, chikan chikan yuyaykuna, yuyay yachayta llakichi, makay shinapash shuktak runakuna mana shukshinalla yuyaypi makay; nimamanta shuk kamachiy killkakta llakichi tiyanachu, paypak yuyaykunata karashkamanta”, willarkakuna.
Shinallatak, kay Ecuador mamallaktapi, Llaktay Aynikuywan rikukpak willaypi, wayru killa 2021 watapi chunka pichka kamachiy killkakkuna llakichi tiyankuna willarka, punchanti punchanti manchachi llakichikunami tiyan, llulla willay shinapash mana kashkata rimay, kaymi kay tikuri pachapi sinchita llakichinkuna, kutishuk shutita churay shinapash kutishuk kawsayta hapik mana shina rikurin, tukuy pachakunapi llika pankakunapi llakichikunata ruran nirkakuna.
Chimpapuray
Kay iñu achka chimapauraykunapi yaykurka, maypika 21 kamachiy killkakkuna rimarirkakuna. Kamachiy killkakkuna hatun milaykunata, warmita makak shinapash llika pankapi llaki killkaykunamantapash mana alli kan nishpa rimarkakuna. Kashka millay llakichikunawan shinapash tukuymanta shukmanyaman churan. Warmikunata hatun llakichishpa makay runawarmikunata munaykaymi kan kari warmikuna tukuypi pushak tukushpa ushashpa katinapak kari warmikuna chullayaykuna katin nishpa rimankuna. Shinapash shuk unancha shina rikurin mayhantapash rimaywan llukshinapak kariwarmikunapak hayñikunata wakllichin nirkakuna.
Paymanta, kamachiy killkakkuna shukataka kamachiy killkakkuna kay hatun millay llakikunata llaktay waklichi hapishpa tiyashkakunawan, ukllayta chayachirka chayshina mana allichu kan kashna makaykunata rikurishpa katichun, tukuy millay llakichikunata manyamana churashpa sakichun rimarka.
RSA/pv/gu-k
