Mamallakta Tantanakauy pushak, Guadalupe Llori Abarca, llakta tantanakuypi aynirkakuna maypika pusak chunka watakunata paktachishkamanta kay Asociación Municipalidades del Ecuador (AME), kay tantanakuypi ainirkakuna, shinapash Mamallakta pushak, Guillermo Lasso. AME tantanakuy pushak, Franklin Galarza, kamachikta mushukyachishpa makichurashpa yanapashkamanta yupaychashka hawa kay Régimen Tributario kamachik llankaymanta, kay tukuy kitilli, kiti kamay wasikuna kay yanapaykunata hapishpa llankaykunata paktachishkamanta, shuk yupaychashka pankata yallichirkakuna paypak kamachik tantanakuykunapi paktachishkamanta Ecuador kiti ukupi llankak kamay wasikunaman. “Yuyarinami kanchik kay shamuk pacha llankayñan chayshina mañaymashkaykunata rantimanta wankurishpa, shuk hatun yanapaykunata makichuranapak llankaykunata paktachinkushkata”, Mamallakta pushak nirka.
Mamallakta Tantanakuypak wasipunkuka tukuy llaktayukkunapak paskashka kan
“Kay hatun kamachik wasiman alli shamushka, kay mushuk Mamallakta Tantanakuypak punkuka kawsaypak paskaymi kan”, Guadalupe Llori Abarca, Mamallakta Tantanakauy pushak nirka, kay Puyo kitimanta Unidad Educativa San Vicente Ferrer yachaymanta chaski pachapi, “Shuk puncha kamahiy killkak” tukushpa aynirkakuna chikan chikan minkashka tantanakuypi aynirkakuna. Shinapash José Mejía Lequerica hatun ukupi, shuk hatun tantanakuyta paktachirkakuna kay hatun yachayukkunapak rimanakuyta “Ecuador warmipak ñawiwan”, tukuy kay pakta pakta yachashkakunata rakishpa chayshina paktalla warmikunata llakichishka millaykunata kay tukuy pachapi warmikuna llaktay aynikunapi paktachishpa shamushkamanta. Mamallakta Tantanakuy warmikunapak uchilla llankaykunata yanapankuna. “Ecuador warmikunapak ñawi llankaykunawan”, paktalla kay Plaza Juan Montalvo tantanakuy pampapi, tawka wamirkuna katuykunata paktachirkakuna chikan chikan stans llankaykunapi shayachishpa, kutin llankay kullki kutin warmikunapak kullki llankay kutin sinchiyachishpa katinapak.
Kamachikkuna arinishpa rurashka hawa achiklla paktachikunamanta taripaykunawan katinkuna.
Consejo de Administración Legislativa kay tukuy warmikunapak llaki millaykunata uriyachishpa katinapak kamachik llankayñankunata taripashpa katinkuna, ashtawanpash hatun millay llakikunata kay uchilla kariwarmi wawakuna, wamrakuna, hatun yayamamakuna, achka llakikunapi kawsakkunata yanapanapak paktalla llankaykunawan katinkuna. Chayshina, Biovidersidad Minkashka tantanakuy pakta pakta katinkuna kay Antisuyu kamachik rikuykunawan shamunkuna. Chay llankaykunapak tantanakuyman Zamora Chimchipe, Morona Santiago markakunaman yallirkakuna, maypika chikan chikan yuyaykunata chaskinapak.
Chukikamay kamachik, Mamakuchapi llankay, challwa llankaymanta shuktak yuyaykunata Hunta rimanakuypi mushukyachinapak churarkakuna.
Hunta rimanakuy Mamlakkata Tantanakuy kallari shuk niki chimpapuraykunawan kay Mamakuchapi llankay wiñariy chinapash challwa kamachik ñawpak yuyay mushukyachikunawan katinkuna, tukuy uchilla challwa llankaykunata sinchiyachishpa chayshina hatun llankay wasikunapak paktachitapash chay washa achiklla llankaykunata churashpa paktachinapak, ima llakikuna rurakpi wanaykunata chay pacha huchachishpa paktachinapak. Chaymanta, paktalla kay chukikamay kamachik mushukyachi llankaykunata sinchiyachishpa katinapak rikunkuna, maypika paktalla wankurishpa sinchiyachishpa katinapak achiklla mamallakta mutsurikunapi katishpa tukuy kamay wasikuna, llaktayukkuna, kullki, shuktak llikakuna ashtawanpash Pachamama allichikunapi llankakkuna.
Kamachiy killkakkuna Hatun kullkita charikkunapak llankayta yanapashpa katinapak arinirkakuna.
Hunta rimanakuy Mamallakta Tantanakuy kay Defender los Derechos de los Clientes del Sistema Financiero Nacional y Evitar Cobros Indebidos y Servicios no Solicitados kamachik ñawpak yuyaykunata chimpapurarkakuna, maypika tukuy kullkikunawan yanapay wasikunata achiklla rikuykunawan paktalla katichun shinapash llika kullki tikrachi yanapay ashtawanpash shuktak makichuraykunawan paktalla katiykunawan llaktayukkunata makichurashpa katinapak kashna shuwaykuna tiyashkamanta chayshina wakin kullki mañachi yanapaykunapi achkata llakichinkuna. Chay chikan chikan chimpapuraykunapi chunka shuk kamachiy killkakkuna, rantimanta wankurishpa arinirkakuna kashka hatun llakichikuna wakllichishpa shamushkamanta sinchi llankaykunata paktachishpa katinapak. Shukmanta, Hunta rimanakuy Allikak Minkashka tantanakuypak llankaywillayta chimpapurarkakuna maypika Johanna Moreira kamachiy killkak huchachikunata Eckenner Recalde llakikunapi yallishkata allichinapak rikunkuna, maypika paypak llankaykunata mama achiklla llankaykunata paktachishpa shamushka kay 163 niki Función Legislativa Kamachik rikuchinapi paktachishkakuna. Llankaymanta shukutin llukchishpa sakinapak 71 arinishka apuchikunata chaskirka shinapash mana llukchinapak paktachirkakuna.
La Comisión Interamericana de Derechos Humanos tantanakuypak hatun yuyay llankaywillay wichkana wasi akllichimanta Mamallakta Tantanakuy arinishkakta chaskirka
Soberanía y Seguridad Integral minkashka tantanakuy kay Comisión Interamericana de Derechos Humanos (CIDH) kamay wasimanta llakichirka shuk arinishka llankaywillayta kay hunta rimanakuy Mamallakta Tantanakuy, chikan chikan kamay wasikunamanta llankakkunawan makichurashpa hatun wichakana wasikunapi llakikunata Mamallaktapi tiyashkata uriyachinapak. Tania Reneaum, CIDH Killkakayuk nirka kashna wankurishpa churashpa hatun llakikunata uriyachishpa katinapak llankakushkata kushiyarirka, kamachiy killkakkuna shinapash umachik rikuy achiklla wichkana wasikunata allichinapak rimankuna. Shukmanta, kamachiy killkakkunapak tantanakuy paktalla kay ñawpak yuyayta tantachishka Uso Progresivo, Adecuado y Proporcional de la Fuerza kamachik rikuykunawan katinkuna. Chayshina Código Orgánico de Seguridad del Estado kamachik ñawpak yuyayta rikurka, chayshina shuktak yachayukkunapak rimaykunata chaskirkakuna.
Chikan chikan minkashkakuna libertad de expresión, rantimanta paktachiy, llaktay kamaykunamanta llankarkakuna.
Relaciones Internacionales Minkashka tantanakuy pakta pakta katinkuna kay tantachishka Garantía, Promoción y Protección de la Libertad de Prensa, de Opinión, de Expresión y de la Comunicación kamachik ñawpak yuyaykunata hamutashpa katinkuna, kashna tukuy anki uyachik chayshina anki rikuchik llankakkunapak ushayta sinchiyachishpa katinapak ashtawanpash kay willay, riksihi hayñikunata allichinapak. Llankay Hayñi Minkashka tantanakuy llanywillayta allichishpa katinkuna ishkay niki chimpapuraykunaman kay Seguridad Social para Promover la Total Transparencia de la Gestión de los Recursos del IESS y de las Entidades de su Propiedad kamachik rikuykunawan kashna ñawpak yuyay mushukyachishpa paktachinapak, ashtawanpash yachakukkunapak chayshina yachachik haynirkakuna; llankakkunapak ayninakuy kay pushak paktachi ashtawanpash yachachikkunaman yapalla yachachikunapi aynirkakuna.
Llaktay ñawinchi hatun hamutachik kamay wasiyuk, llankakkunapak hayñi, chakrakamayukkunapak rikuyka ñawinchiy llankayñankunapi katin
Ñawinchiy Minkashka tantanakuy arinirka kay llankawillayta maypika Hunta rimanakuy llaktay ñawinchikunata paktachichun nishkata arinirkakuna kay Víctor Anchundia, superintendente de Compañías pushakta huchachishpa llankaymanta anchuchinapak, maypika nishkakuna paypak llankaykunata mana alli shukshinalla llankaykunata rurashkamanta. Sindicato de Trabajadores de la Empresa Pública Siembra (EP) minkashka tantanakuy kay Yachay kamay wasita apakushpa katishkamanta huchachishkakuna, kunanka paykunapak llankaymanta shuk manyaman churashkakuna, Llankay Hayñi Minkashka tantanakuyman yallirkakuna paykunapak hayñikunata llakichishkamnta shuk huchachi pankakunata churanapak yallirkakuna. Soberanía Alimentaria Minkashka tantanakuy shamuk chillay, 8 kapak killa, Chakrakamayuk kutin ñawinchikunaman shuktak tapuykunata kutichichun, shinapash kamachiy killkakkunapak mutsuri yuyaykunata riksichichun kayankuna.
Tantanakuy kamachik wiñachikunamanta yachayukkunapak rimayta uyankuna.
Enmiendas Constitucionales minkashka tantanakuy tukuy yachayukkunapak rimaykunata uyarkakuna, kay mamakamachik mushukyachinamanta maypika ñawpak yuyay enmiendas allichinapak ñawpa kamachiy killkak Héctor Muñoz chayachishka. Kay rikuchikunaka kanmi kay 138 Mamakamachik allichinapak mañashka tukuy rikuykunata shukshinalla rurashpa achiklla llankaykunata paktachinapak kay tukuylla Mamallakta pushak ruray ushachun, kay kamachik ñawpak yuyaykunata. Shinallatak, shuktak yuyaykunata chaskirkakuna kay enmiendas constitucionales rikuykunata ñawpa kamachiy killkak Marcelo Simbaña yachayachishka. Wawakuna Minkashka tantanakuy chaskirka kay Ricardo Prado, Luis Ángel Toalá, Juan Carlos Paz, Guayas marka kamachik yachay minkashka, paykunami chayachirkakuna tukuy wawakuna, wamrakunata wankurishpa kamanapak chikan chikan yuyaykunata churankuna. Participación Ciudadana y Control Social Minkashka tantanakuy kay tukuy Orgánica de Transparencia y Acceso a la Información Pública kamachik ñawpak yuyaykunawan chimpapuray shinapash yachaywan katirkakuna.
Tawka ñawpak yuyaykuna llankaywillayta charin kay Hunta rimanakuy Mamallakta Tantanakuy llankayta charin
Gobiernos Autónomos Minkashka tantanakuy ishkay niki chimpapuraypak kay ñawpak yuyay Orgánica de Vivienda e Interés Social kamachik llankay willayta arinirkakuna, Mamallakta kiti kamay wasikuna, Mteropitanos llankaykunata sinchiyachinapak maskankuna, kashna achka kawsana wasikunata mutsurishkapi rikushpa paktalla llankaykunata paktachinapak tiksiyay mutsuykuna achka mutsurikuna tukuy pachapi katishkakuna. Kullki Wiñariy Minkashka tantanakuy mana tantachi llankaywillayta arinirkakuna, kay Hunta rimanakuy Mamallakta Tantanakuy rikushpa arirnichun kay 2022 Hatun Kullki Milkapanka allikayman tikrachi, yachay, sumak yachana wasi, ñawpa llankkunaman utka kullkiwan yanapay chayshina wichakana wasi llankaykunamanta rikunkuna. Allikay Hayñi Minkashka ishkay niki chimpapuraypak kay Prevenir y Reducir la Pérdida y el Desperdicio de Alimentos y Mitigar el Hambre en Personas en Situación de Vulnerabilidad Alimentaria kamachik llankaywillayta arinirkakuna, chay rikuykunawan mikunakunata mukllayachishka chayshina chakrakamayuk, murukunata ruray, rakikkuna, katuy chayshina shuktak mamallaktakunamanta rantishpa katuypak runakunapak mikuy sitashkata uriyachinapak rikushpa llankakuna. Chashnallatak, Justicia Minkashka tantanakuy kallari shuk niki chimpapuraypak kay Millay yumay llakichishkamanta alli shunku urmachi kamachik ñawpak yuyay mushukyachinapak llankaywillayta arinirkakuna, kay yuyaykunata churashkakuna runapak kamak wasi Corte Constitucional llankaypi paktachishpa allichishkamanta katinkuna.
PV/gu-k
