"Tawka yuyashkata tantachik Mamallakta Tantanakuyka kamachiyta paktachik shinallatak tukuymanta kamachi ruranapak chayachishka killkakuanta pakta pakta riksikmi. Mamallakta Tantanakuypi ñukapak llankayka llaktayuk pakta chayachun rikunami kan, kaypimi tukuyshina yuyashkata riksichinka; shinallatak Mamallakta Tantanakuy llankana ñanta tukuykuna purinapi kiirinkapash", kashnami Mamallakta Tantanakuyta pushka, Guadalupe Llori Abarca, kay 758 niki rimanakuy, Ley que Garantiza la Interrupción Voluntaria del Embarazo para Niñas, Adolescentes y Mujeres en caso de Violación kamachi rurana killkata ishkay niki rimanakuy kallarichiypi nirka.
Mamallakta Tantanakuy llaktayukta chaskinapak kayachiypika, kay llaktamanta istallaktamanta tantanakuyta, llakta wankuriy pushakkunata, yachachikkunata, yachakkunata shinalaltak hampina yachakkunatami chaskirka, paykunami Ley Orgánica que Garantiza la Interrupción Voluntaria del Embarazo para Niñas, Adolescentes y Mujeres en caso de Violación kamachi rurana killkapak yuyaykunata chayachirka.
Kamachi runa killkataka Defensoría del Pueblo tantanakuymi Corte Constitucional tantanakuy yuyarinakushka killkata paktachishpa chayachirka kaypika Código Orgánico Integral Penal kamachiypak 149, 150 niki killka mamakamachiywan waktarikushkata riksirkakuna, kaypika warmikuna yumayllakichishkamanta chichukashpa sullunapi wanachinamanta.
Óscar Cabrera runa, Familias Saludables del Instituto O’Neill tantanakuymanta, sullunatalla mana wanachinamanta anchuchirkachu, ashtawanpash Corte tantanakuyka yumayllakichi tiyakpika sullunapak hampina wasikuna yanapachunmi rikuchirka. Ximena Casas warmi, Human Rights Watch para las Américas tantanakuymanta, kay Corte Interamericana de Derechos Humanos tantanakuyka sullunapak alli yanapayta mana harkarishpa chaskinapak arinirka.
María Maldonado warmi, Dignidad y Derecho tantanakuymanta, kay kamachiy rurana killkapika Corte tantanakuy yuyaypaktarishka llakimi shinallatak manarak wacharishka wawapak hayñitami wakllichin nirka. Esteban Ortiz runa, médico salubrista hampikka, pakta yachaywan, pakta riksishka mushuk yuyaywan kamachi ruranamanmi kayachirka; shinallatak José López, kamak runa, Corte tantanakuy yuyaypaktarishka mana paktachu kan chaymantami Defensoría del Pueblo tantanakuy chayachishka mana pakta kan, nirkami.
Perú llaktamanta psiquiata, Martha Rendón warmika yumayllakichiyka yuyaypi ancha wakllichiymi kan, kay llakika chichuywan katichun mañayka ashtawanmi wakllichin nin. Pablo Andrés Proaño kamak runapakka, kayshina paktarinapak imalla mutsurishkata rikuchiy illashkamantami mamakamachiy mañashkata mana kati usharin shinallatak yumayllakichishka warmipak kawsaytapash wakllichiiy kan, nirkami.
Agustina Rendón warmi, Universidad de Palermo sumak yachana wasi, Argentina llaktamanta, hampik runakunaka warmi wawakuna, wamrakuna shinallatak warmikunata sulluchinapakka imalla rurana rikuchik ñantami katina kan nirka. Shinallatak, Rosa López Machuca, El Oro llaktamanta; Virginia Gómez de la Torre, Coalición Nacional de Mujeres tantanakuymanta; shinallatak, María Fernanda Chalá, Mujeres por el Cambio tantanakuymantaka, kay kamachiy charinaka allimi nirkakuna, mashna pachakuna kashkata mana rikushpa, ima mutsushkata mana mañashpami yumayllakichishka ayllukunata yanapana kan, nirkami.
Chaykamaka, Octavio Miranda, Fernando Jácome shinallatak Iván Altamirano hampik runakunaka, warmi wawakuna, wamrakuna, warmikunapash sullunapak mana yanapayta charishkamanta wañuyman chayashkami mirashka rikurin shinallatak, mutsurinmi 22 hunkayta ama yallichun churana, nirkakunami.
Karina Etchepare kamakka, sullunapak kayachik tawka tantanakuykuna millashpa rikushkamanta llakirinimi nirka, payka, yumayllakishka mamamantami wacharirkani, nin. "Shuk awka wawata wañuyman mana chayachina kanchikchu, yumayllakichikta kishpichishpa", nirkami. Teresa Arboleda Gonzáles, Casa de la Vida tantanakuymanta, sulluyta hayñita shina churanaka mana allichu kan nirka, incesto llakichikta, aylluwasipi llakichikta, yumayllakichik runakunapak wanachiyta mana rikushpa, nirkami.
Claudia Sarmiento runa, runapak, warmipak hayñita pakta yachakpak, yumayllakichikpak hayñita shinallatak manarak wacharikpak hayñiwanmi pakta pakta churana mutsurin; shinallatak Mariana Romero, Argentina llaktapi hampikka kamachiyka warmi wawakuna, wamrakuna, warmikunapash ama wañuyman chayachun, shinallatak wachashka kipa yanapanapakmi alli kan, nirka.
Puchukaypika, Sonia Ariza Navarrete, Universidad Externado de Colombia sumak yachana wasimanta nirka, munaymanta sulluyman chayanapakka pakta willayta riksishpa arinishka charina mutusurin. Chashnallatak, Alexandra Altamirano, yumayllakichiymanta kawsashpa katikukka pachakunata mana rikuchik, mana imata mañak, shinallatak yumayllakichishkamanta allichichun yanapak kamachiytami mutsunchik nirka, .
Kay Comisión de Justicia y Estructura del Estado Minkarishka llankaywillay killkata riksichishka kipa, Mamallakta Tantanakuyta pushak, Guadalupe Llori Abarca, wankuri pushakkuna shinallatak Mamallakta Tantanakuyta pushakkunapash kay ishkay niki rimanakuypi chaskishka yuyayta allichinapak pachakunata mutsunchik nishpami kay rimanakuytaka harkachirka.
EG/pv/cg-k