Mamallakta Tantanakuypi 75 ari apushitaywanmi Corte Constitucional tantanakuy shuk yuyarikushka killkapi kay Llakta pushak Ley que Garantiza la Interrupción Voluntaria del Embarazo para Niñas, Adolescentes y Mujeres en caso de Violación chawpita allichinaman kachashkata shuk killkapi kutichichun chayachinapak yuyarirkakuna, kay willayka makamachiywan paktarishkami kanka, mañashkapika mamakamachiywan waktarishka rikurishkamanta shinallatak mamakamachiypak hatun yuyaykunata wakllichishka shina rikurikushkamanta achikyachinka, nirkami. Llankaywillayta riksichik, Johanna Moreira kamachi killkak, Llakta pushak allichihinaman kachashka killkawanka, Kallaripi Llakta pushak arinishka killkataka 97% patsakmanmi mushukyachishka rikurin, nirkami.
Mamallakta Tantanakuyka Contraloría Kamachiy mushukyachinata rimanakurka
Mamallakta Tantanakuyka ishkayniki rimanakuypimi kay Ley de la Contraloría kamachiy rurana killkata allichirka, kay kamachiywanka llaktapi llakikunata harkanapakmi mashkakun, ashtawanka Mamallaktapak kullkitapashmi kamachiykuna mana achiklla rikuchishkamanta allita paktanata shinallatak kay llankaywasi llakikunapi kawsakushkamanta yanapanka. Shinalltak Contralor General del Estado pushak wañukpi, llankayta shitashpa rikpipash imashina paktarinata achikllatami rikuchin. Kamachi rurana killkapika, ashalla pachakunata Contralor General del Estado pushak anchurikpika, Subcontralor pushakmi yaykunka ninmi.
Mamallakta Tantanakuyka llaktayuk atirikkunaman hucha kunkariyta mana arinirkachu
Mamallakta Tantanakuy, 79 ari, 39 mana, 17 mana apushitaywanmi huchata kunkarinataka Manuel Jesús Yupa Zhau, María Matilde Tenesaca Camas shinallatak Segundo Vicente Chato Chango runakunaman mana arinirkakuna, paykunaka “Shayarinapak hayñita atirishpa – wayru killa 2019 watapi paktashkamantami”. Rimanakuyka Garantías Constitucionales Minkariskapi allichishka llankaywillaypimi riksirkakuna, kaypimi mamakamachiypi, kamachiykunapi, uchilla kamachiykunapi, ista llaktawan kamachiy yuyarinakushkapipash rikushpa allichishka karka, shinallatak Mamallakta Tantanakuy hucha kunkarinapak ushay paktashkatapashmi rikuchishka kan.
Minkarishkakuna Mamallakta Tantanakuypi riksichun llankaywillayta arininkuna
Kay Soberanía Alimentaria Minkarishkapi Ley para Fomentar la Producción, Comercialización, Industrialización, Consumo y Fijación del Precio de la Leche y sus Derivados kamachi rurana killkata ishkayniki rimanakuypi riksinapak llankaywillayta arinirka, kay kamachiywanka, ñuñukunawa uchilla, maltalla llankakkunata llakipi kawsakuktami yanapankuna, paykunak shuk hunu 500 waranka llankaytami wiñachinkuna. Desarrollo Económico Minkarishkapika kay Leyes para el Desarrollo, Regulación y Control de los Servicios Financieros y Tecnológicos (Ley Fintech) kamachiy ruranapak tawka kamachiyta mushukyachinapak killkata arinirka, kay kamachiywanka Ecuador llaktapi kullkiwasipura antanikichikpi kullkiwan pakta makipurashpa llankachunmi rikuranka, kayshinaka llaktaman llankanapak kullkipash pakta chayamuchun yanapanka. Kay Relaciones Internacionales Minkarishkapika Ley contra la Trata de Personas y el Tráfico Ilícito de Migrantes kamachiy rurana killkata shukniki rimanakuy riksichun llankaywillaytami arinirkakuna; shinallatak kay Ley contra la Trata y Tráfico Ilícito de Personas y las reformas a la Ley de Movilidad Humana kamachiy rurana killkata llaktakunapi ayllukunaman riksichinapak llankayrikuchik ñan pankatapash arinirkakuna. Kay Garantías Constitucionales Minkarishkapika, kay Ley 047 kamachi mushukyachinata shukniki rimanakuypi riksichun llankaywillayta arinirkakuna, kay kamachiypika Azuay, Cañar, Morona Santiago shinallatak Tungurahua markakunapi llankakuk wasikunamanta zirma mintalashka kullkita chayachinapak rikuchin.
Kay Banco del Pacífico kullkiwasi imashina kashkamanta, hampikkunata llankaymanta anchuchishkata shinallatak hampikuna illashkamantami tawka Minkariskakunapi ñawichiy llankay paktarka.
Kay Régimen Económico Minkarishkapika Superintendencia de Bancos y la Corporación Financiera Nacional tantanakuykuna akllashpa kikinpaklla kachashka killkatami riksishpa yallirkakuna, kay willaykunaka Banco del Pacífico kullkiwasimanta llakta ñawinchiy paktakushkatami rikuchin. Kay Comité de Ética minkarishkakunaka mamakamachiy, kamachiykuna, allikak yuyaytapash mana katishpa kamachiy awllikuna llankay llakikunapi urmashkamanta, shinallatak kamachiy killkakkunatami Mamakamachipak 127 niki killkata, shinallatak la Ley Orgánica de la Función Legislativa kamachiypak 163 niki killkata wakllichishpa llankakukpi huchachiyta chayachichun mañan. Kay Derecho a la Salud Minkarishkaman chayamushpa, IESS tantanakuyta pushakkunaka imamanta hampik yachakkunata llankaymanta llukshichiskata, hampikuna mashna tiyashkata, hampinapak imalla tiyashkatapashmi kamachi killkakkuna tapushkata kutichirka; ashtawankarin hampikkuna tantanakuy pushakkuna llankaymanta mañashkatapashmi uyarkakuna. Kay Participación Ciudadana Minkarishkapika kutinpashmi Directora del Servicio Nacional de Contratación Pública (Sercop) pushakta chayamuchun kayachinkuna, payka kay Gobierno Autónomo Descentralizado de Pujilí kiti pushaypi volquetes antawa, llashak antakunata rantishkapi llakikuna tiyashka nishkata willachunmi kayachikunkuna.
Minkarishkakunaka kasiklla kawsanamanta, yachaymanta, wawakuna ukllanamantami rimanakurka
Kay Ley de Seguridad Integral y Fortalecimiento de la Fuerza Pública kamachiy rurana killkata riksishpa katikuypi, Seguridad Integral Minkarishkamanka Diana Regalado, psicóloga y magíster en criminología yachakmi wañuchiy llaktaymanta yuyaykunata riksichinaman chayamurka. Ashtawanka Senescyt, CES shinallatak CACES tantanakuy pushakkunatapash chaskirka, paykunawanmi Ley de Personal y Disciplina de las Fuerzas Armadas kamachiy rurana killkamanta rimanakurkakuna. Kay Educación Minkarishkapika, Ley de Creación de la Universidad de Seguridad Ciudadana y Ciencias Policiales kamachiy rurana killkata shukniki rimanakuypi riksichinkapak llankaywillaypi kimichinapak yuyaykunatami chaskipashpa katikunkuna. Kay kutinka Ministro del Interior pushak, Comandante General de Policía pushak shinallatak Director Nacional de Educación de la Policía Nacional pushakpashmi chayamurka. Kay Protección de la Niñez Minkarishkapika Código Orgánico para la Protección Integral de Niñas, Niños y Adolescentes kamachiy rurana killka allichinapak rimanakuykunata, yachaykunata, llankaykunatapash allichinapak yuyarirkakuna.
Mamallakta Tantanakuypika llaktayukkunawanmi kamachiyta makipurashka rurankuna
Kay Biodiversidad Minkarishkapika llaktayukkunapak, Yachakkunapak chayachishka yuyaykunatami chaskirka, yachaymanta, pachamamamanta, wankurishpa wakllichishkamanta kamachiykunata allichinkapak, paykunaka wiwakuna wakllichinata shitarinapak shinallatak pachamamata ashtawan rikuranapak mutsurin nirkakunami. Shinallatak, Derecho al Trabajo Minkarishkapika yachakkunata, llakta pushakkunata, wankuri pushakkunatapashmi tantachirka, paykunawanka tawka kamachiy mushukyachinamanta, shinallatak Código de Trabajo kamachiy mushukyachinapi llankaymanta llukshichishkata, watayukkuna kashkamanta llankaypi mana chashkishkamanta shinallatak llankaymanta llukshichikpi yapa chanita chayachinamantapashmi rimanakurkakuna. Kay Régimen Económico Minkarishkamanka Junta de Regulación y Política Financiera pushak, Directora de la Red de Instituciones Financieras de Desarrollo Pushak, Superitendenta de Bancos shinallatak Director de la Asociación de Instituciones de Microfinanzas pushakkunami chayamurka, paykunawanka Código Orgánico Monetario y Financiero kamachiy mushukyachinatami rimanakurkakuna, Tisuku ayllukunawan tantanakuyta pushakkunawan shinallatak Ministerio de Educación llankaywasimanta minkashka ayllukunawanmi Educación Minkarishkapika Tukuy llaktayukkuna Yachana wasikunapi tisiku ayllukunapash yanapakkunata chaskinamanta, yachayman pakta yaykunamantapash rimanakurkakuna, shinami tisiku ayllukunapash yachayman pakta chayankakuna nirkami. Kay Gobiernos Autónomos Minkarishkapika, Subgerente de Servicios del Banco Central del Ecuador kullkiwasi pushaktami chaskirka, paywanka GAD pushakkunaman killanta, wakinpilla chayachina kullkita yallichinapak rikuk kamachiytamantami rimanakurkakuna.
PV/cg-k