Tukunapak kamachiy, utkashpa llaktay chapay shinallatak mushuk pushakkuna akllaymi sitwa killapi rikurirka

Viernes, 29 de julio del 2022 - 15:52 Imprimir Elaborado por: Sala de prensa
Tukunapak kamachiy, utkashpa llaktay chapay shinallatak mushuk pushakkuna akllaymi sitwa killapi rikurirka

Mamallakta Tantanakuyka, Virgilio Saquicela Espinoza, pushakuywan kay sitwa killapika, chusku hatun yuyaykunapimi llamkarka: rurashka paktanapak kamachiy llamkaypi; utkashpa llaktay chapayta paktachinapi; mushuk pushakkunata akllanapi; shinallatak Mamallakta Tantanakuypak 2022-2023 llamkayñanta allichinapipash. Kay ruraykuna Llakta pushakta shuk kacharishka rimanakuyman kayachirka, shinaka imashinalla llamkaykuna paktanapak churashka ñanta katinapak shinallatak llaktapak ishkay llamkaywasipura makipuranapakmi llamkarka.

Mamallakta Tantanakuyka hatun paktaykunamanmi chayarka. Consejo de Administración Legislativa (CAL) wankuriypi pichka kutinmi rimanakurka, kaypika 16 kamachiy rurana killkakuntami akllarka, tawka yuyaykunamanta riksirkakuna. Kamachiy ruray llamkaypika ishkay kamutami ishkayniki rimanakuypi arinirkakuna, llaktapak mutsushka tawka yuyaykunata shukniki rimanakuypi riksirkakuna. Ashtawan Mamallakta Tantanakuyka istallaktakunawan ishkay yuyarinakushka killkata, hayñikunamanta tawka yuyarinakushkapash arinirka, kasiklla kawsanapak yuyarishkata paktashpa, llaktayuk atirinakushkapi runapak hayñikuna wakllichishka nishkata rikunapak shuk minkarishkata wiñachirkakuna.

Mamallakta Tantanakuy, 13 rimanakuyta charirka, ishkay kamachiyta arinirka: Kay Ley de Comunicación kamachiy mushukyachina killkawanka, kacharishka rimana hayñita kuyuchin shinallatak llaktayukkunata millashpa, wakllichishpa rimanata, wawakunapak kikin ukun kawsayta ukllanata yanapan; kipaka Ley de Legalización de la Tenencia de Tierras a favor de los Moradores y Posesionarios de Predios que se encuentren en la circunscripción de los cantones Guayaquil, Samborondón y El Triunfo – Monte Sinaí sí es Guayaquil kamachiy mushukyachina killkata kay llaktakunapi kawsakunata yanapanapak arinirka.

Shinallatak, kay Ley de Carrera Sanitaria kamachiy rurana killkamanta ishkayniki rimanakuy puchukarka, kay kamachiyka llaktapak hampina wasikunapi llamkakpak hayñikunatami llaktayukman alli yanapayta chayachichun sumaychanka. Kamachiyka hampina yachakkuna ashtawan wiñarishpa katichunmi hillaykunata wiñachinka. Kay shamuk punchakunami Derecho a la Salud Minkarishkapi allichishka killkata apushiyman chayachinka.

Shukniki rimanakuypika kamachiy rurana killkakunatami kay Código de Planificación y Finanzas Públicas kamachiy mushukyachinapak chayachishkata riksirkakuna, kaypika hampinapak shinallatak yachaypakpash llamkaykullkita mirachinapakmi mashkakun; shuktak yuyayka llaktapi pushakkunaman mashka kilómetros allpa charishkata, kay llaktakunapi imalla ñankuna ruranapak llamkayñanpi churashkata rikushpa kullki chayachinapakmi yanapanka; shinallatak tawka kamachiykunata mushukyachishkawan llaktakunata chikanyachishpa pushanapak wiñayta shinallatak wakinpilla llamkaykullkita pakta pakta chayachinapakmi rikunka.

Ashtawanka, kay Ley de Prevención, Protección y Atención Integral de las Personas que padecen Diabetes kamachiy rurana killkawanka, llaktayukkunapi unkuyta harkanapak shinallatak unkushkata yanapanapak, kay llaktapi diabetes unkuyta rikunapak nishka yanapayta churanatami sumaychan.

Chayshinallatak kamachi killkakkunaka istallaktawan ishkay yuyarinakushka killkatami arinirkakuna: shukka Estados Unidos llakta Ecuador llaktawan manu kullkimanta makipurashpa rikunapak, manu kullki pushakkunapura allí rikuypi llamkanapak, istallaktapi mintalashkamanta manu kullki chayachinapi rikurankapakmi kan; kayshukka Ecuador llakta Turquía llaktawan Mintalana yanaparinapak, mintalayta mirachinapakmikan, yuyarinakushka killkawanka ishkantik llaktakuna makipurayta sinchiyachishpa wiñarinapak, shinallatak Ecuador llaktapak mintalaypash Europa suyu llaktaman chayanapakmi kan.

Llaktay Chaparay

Mamallakta Tantanakuypika llaktapi hampina llakikunapi kawsakushkatami sinchita rimanakurkakuna. Finanzas llamkaywasi pushakkuna, Contratación Pública yanapakkuna, Contraloría pushakkuna, Instituto Ecuatoriano de Seguridad Social (IESS) tantanakuyta pushakkuna shinallatak wankurishkata pushakkuna, llaktayuk tantanakuykuna, ayllukunpashmi, hampikuna illashkata, hampina wasipi yanapanata, llamkaypi makipuranapak yuyaypaktarishkata shinallata tukuy mutsushka charinamantapash rimarirkakuna. Tukuy willashkata riksishka kipaka, Mamallakta Tantanakuyka IESS tantanakuy pushakkunata, Llaktapi hampina rikukkunata, Finanzas pushakkunatapash Salud Minkarishkaman, 20 punchakuna ukupi kayamuchun yuyarirkakuna, kaypimi imalla llamkaykuna paktanapak churashkata shinallatak llakikunata yanapanapak kullkikuna chayachinapak allichinatapash rikuchun riksinkakuna.

Mushuk Pushakkuna

Mamallakta Tantanakuyka, Marcela Holguín kamachi killkaktami, Shukniki kipapushanapak; Darwin Pereira kamachi killkakta, Ishkayniki kipapushakta; shinallatak Esteban Torres Cobo kamachi killkakta kay Consejo de Administración Legislativa (CAL) wankuripak shikniki rimariktami kay 2023 watakuna puchukankaman llamkachun akllarka. Apushitay paktashka kipaka, Mamallakta Tantanakuyta pushak, Virgilio Saquicela kamachi killkakmi, Mamallakta Tantanakuypak mushuk pushakkunata llamkaypi kallarichirka. Pushaypi kallarikkuna llamkaypi yaykurishpaka, llaktata yanapana yuyaywan llamkanapakmi arinirkakuna, Ecuador llaktapi chikanyashka yuyaykuna tiyashka hawapipash yanapanapakmi llamkashun, nirkami.

Kasiklla kawsanapak yuyarinakushka

Mamallakta Tantanakuyka llakta pushaktami kay Acta por la Paz con la Conaie, Feine y Fenocin tantanakuykunawan yuyaypaktarishkata paktachichun kayachirka, kay killkapika llaktapak kayshuk llamkak wasikunawan makipurashpa, llaktayuk tantanakuykunawan shinallatak runa ayllukuna tantanakuywanpash llaktapi kasiklla kawsanapak yuyarinakushkapi makipurashpa llamkanapakmi kayachirka. Shinallatak Conferencia Episcopal Ecuatoriana tantanakuytapash llamkaykuna paktanapika Mamallakta Tantanakuymanta shuk kamachi killkakta Wiñaymanta minkarishkamanta akllashkata shutichichun mañan, shinaka, paykunapak paktanata rikurashpa runa ayllukuna mañashka 10 iñukunapi llamkanapak, minkarishka llamkaypi kimirichun mañarka.

Iñiypi shinallatak Alliyanakuypipash

Mamallakta Tantanakuyka Defensoría del Pueblo pushaktami shuk akllashka Minkarishkata wiñachichun kayachirka, paykunami kay 13 puncha raymi killa 2022 wata runa ayllukunapak atirinakuypi rikurishkata taripankakuna nirkami, kay ñawinchiykunawan tukuy iñiyta, kamayta achikyachishpa, kaypi llakitukushkata yanapachun shinallatak runapak hayñikuna wakllirishka nishkatapash taripachun achikyachishpa tukuy llaktapi aylli kawsayman tikranapak yanapachun nirkami. Kay minkarishkamanka llaktayukkunamanta, kay llaktapi, ista llaktapi runa hayñukunata rikuk tantanakuymanta, yachachikkunamanta, apunchik wasipushaymanta, yachakkuna tantanakushkamantapash ayllukuna chayachunmi mañarka.

Afroecuatoriana Warmita riksirishka

Mamallakta Tantanakuyka 25 puncha sitwa killatami wata watan Día de la Mujer Afroecuatoriana - Negra – Afrodescendiente nishpa riksinapak shutichirka, kay yuyarinakushkawanka llakta wiñarishkapi sinchita yanapashkamanta, shinallatak wiñay kawsay charishkata kikin kawsay hayñita charishkata riksishkami kan. Shinami sapsi hayñikunata chaninapi, hapinapi, arininapi, rikurinapi, wiñachinapi, kuyuchinapi, riksirinapi shinallatak kay llakta istallakta hayñikunata riksinapipash yanapanka. Shuktakpika, 31 puncha sitwa killata watan watan, Día Nacional del Administrador Público puncha nishpa riksinapak shutichirka, kay yachakkuna llakta wiñarinapi, pushanapipash Llaktata sinchita yanapashkamanta riksirishkami kan.

LLaktayukkuna chaypikaywan llamkay

Mamallakta Tantanakuyta pushak, Virgilio Saquicela Espinoza, kamachi killkak kayachishkamantami, Mamallakta Tantanakuypak 2022-2023 watapi llamkanapak killkata, chusku hatun yuyaykuna charikta rikurkakuna: Runapak Hayñi ukllanapak; Llaktapak kullkillamkayta wiñachinapak shinallatak llamkayta mirachinapakpash; Llaktayukta, Hampinata, Yachayta, Kawsay llamkaytapash sinchiyachinapak; shinallatak, Ñawinchinapak llaktay chapayta paktanapakpash allichirka.

Chaypakka, Consejo de Administración Legislativa (CAL) tantarishkawan; Wankurishka pushakkunawan; kay 15 Minkarishka pushakkunawan, kipapushakkunawan, llaktayukkunawanpash rimanakurka. “Paktanalla llamkay churashkami, Ecuador llakta ayllukuna yanaparichun shinallatak kay llamkaykunaka kamachiykunata utkashpa ruranapakmi kan, 10 killakuna yallita kiriyashpa tiyakushkata rikunapimi yanapan”, Saquicela kashnami nirka.

Rimanakuy

Mamallakta Tantanakuyta pushakka, Guillermo Lasso Mendoza pushakman willay chayachishkatami llaktayukman riksichirka, kay killkapika Mamallakta Tantanakuymanta, llakta pushakmanta mutsurishkapi makipurashpa kamachiyta ruranapak rimanakunapak kayachishka, yuyaypaktarinapi yaykunapak shinallatak llaktayuk mutsushka kamachiykunata allichinaman ama kachashka kachun.

Kay ministro de Gobierno llamkaywasi pushak, Francisco Jiménez runa, Saquicela pushak kayashkata kutichirka.” Rimanakunapak kayachishkata katishpa alli paktarinapak, achiklla paktaykunata katinapak, llakta hatun mutsushkakunaman chayanapak, ñukanchikpak kay rimanakuypi chayay katinapakmi”, ninmi.

Guayaquil llaktata sumaychay

“Kushiyashpa, llaktapak hatun kuyay shunkuwan munaywanpash, sinchita llamkashpa wiñarik llaktayukkunaman, wiñaykawsaymanta sinchi kikin llankaywan, punchanta Ecuador llakpak llamkakta riksinakuymi”, kashnami Mamallakta Tantanakuyta pushak, Virgilio Saquicela, kay Guayaquil llakta kay 25 puncha sitwa killa, wiñarishka 487 watakuna paktashkamanta hatun rimanakuypi nirka.

Minkarishkakuna shinallatak Kamachikkuna Tantarishkakunapash

Kay sitwa killapi, yachak minkarishkakuna shinallatak kamachikkuna tantarishakunapash 163 kutinmi kamachiykunata ruranapak, llaktayukkunawan riksichinapak, llaktay chapayta paktanapakpash llamkay rimanakuyta charirkakuna, kay rimanakuymanka tawka ayllukuna, llaktayukkuna, shinallatak yachakkuna, llaktamanta shukllapak llaktapak pushakkunamanta paktarirka. Rimanakushka yuyaykunapika Policia shinallatak Fuerza Armadas tantanakuykuna kay yallik raymi killapi llakta shayariy tiyashkamanta; llaktapak yanapaykuna allita chayachinapak; sumay chayay wasiman chayanapak; wawakunapak imillakunapak hayñita ukllanapak; seguridad social yanapaypak; ista llaktapi kawsakkunapak hayñimanta shinallatak mamakamachiy kamaymantapash.

Shuktakpika, María del Carmen Maldonado, Fausto Murillo, José Morillo, Maribel Barreno kay Consejo de la Judicatura (CJ) tantanakuypi ñawpa pushakta shinallatak rimarirkunatapash, llaktay ñawinchinata kallarinapak Viviana Veloz, Fausto Jarrín kamachi killkakkuna, Mamakamachiypi shinallatak Kamachiykunapipash rikuchishkata katishpa mana llamkashka nishpa huchachishkamanta mañashkata akllarkakuna.

Wiñaypak minkarishkakuna, llamkaypi churashkata katishpa, Mamallakta Tantanakuypi yuyarinakushkata paktachishpami, Llakta pushakwan, runa ayllu tantanakuykunawanpash kay raymi killapi rikurishkamata kasillla kawsanapak yuyaypaktarishkata makipurashpa llamkachun minkarishka ayllukunata akllarka.

EG/pv/cg-k

Av. 6 de Diciembre y Piedrahita · Teléfono: (593)2399 - 1000 | Quito · Ecuador